جدیدترین استفتائات

تعلیم و تعلّم و آداب آن

س 1319: آیا انسان با ترك فراگیرى مسائل مورد ابتلاى خود گناهكار محسوب مى‏شود؟
ج: در صورتى كه یاد نگرفتن آن مسائل منجر به ترك واجب یا ارتكاب حرام شود، گناهكار است.

س 1320: بعد از آن كه طلبه علوم دینى مرحله سطح را تمام كرد و خود را قادر به تكمیل تحصیلات تا رسیدن به مرحله اجتهاد دید، آیا تكمیل تحصیل بر او واجب عینى است یا خیر؟
ج: شكّى نیست كه تحصیل علوم دینى و استمرار آن تا رسیدن به درجه اجتهاد، فى‏نفسه فضیلت بزرگى محسوب مى‏شود ولى مجرّد قدرت بر نیل به درجه اجتهاد، موجب وجوبِ عینى آن نمى‏شود.

س 1321: راههاى تحصیل یقین به اصول دین كدام است؟
ج: یقین غالبا با براهین و ادلّه عقلى بدست مى‏آید، نهایت امر اینكه به حسب تفاوت مراتب درك مكلّفین، برهانها و دلایل هم متفاوت مى‏شوند و بهر حال اگر براى شخصى یقین از راه دیگر حاصل شود همان كافى است.

س 1322: سستى و تنبلى در تحصیل علم و تلف كردن وقت چه حكمى دارد؟ آیا حرام است؟
ج: تضییع وقت به بطالت و بیكارى داراى اشكال است و دانشجو تا وقتى كه از مزایاى مخصوص دانشجویى استفاده مى‏كند باید از برنامه‏هاى درسى مخصوص دانشجویان متابعت كند و الاّ استفاده از آن مزایا از قبیل شهریه و كمك هزینه و غیره براى او جایز نیست.

س 1323: در خلال بعضى از دروس دانشكده اقتصاد، استاد به بحث در مورد بعضى از مسائل مربوط به قرض ربوى و مقایسه راههاى تحصیل ربا در تجارت و صنعت و غیر آن مى‏پردازد، تدریس این درس و اجرت گرفتن در برابر آن چه حكمى دارد؟
ج: مجرّد تدریس و بررسىِ مسائل قرض ربوى، حرام نیست.

س 1324: روش صحیحى كه متخصّصین متعهّد براى آموزش دیگران در جمهورى اسلامى باید اتّخاذ كنند كدام است؟ چه كسانى شایسته دستیابى به معلومات و علوم فنّى و تكنیكى حساس در ادارات هستند؟
ج: فراگیرى هر علمى براى هر شخصى، اگر براى یك غرض عقلائى مشروعى باشد و خوف فساد و افساد در آن نباشد، بدون مانع است. مگر علوم و معلوماتى كه دولت اسلامى ضوابط و مقرّرات خاصى راجع به تعلیم و تعلّم آنها وضع كرده است.

س 1325: آیا تدریس و تحصیل فلسفه درحوزه‏هاى علمیه دینیّه جایز است؟
ج: یادگیرى و تحصیل فلسفه براى كسى كه اطمینان دارد كه باعث تزلزل در اعتقادات دینى‏اش نمى‏شود اشكال ندارد و بلكه در بعضى از موارد واجب است.

س 1326: خرید و فروش كتابهاى گمراه كننده مانند كتاب آیات شیطانى چه حكمى دارد؟
ج: خرید و فروش و نگهدارى كتابهاى گمراه كننده جایز نیست مگر براى پاسخگویى و ردّ مطالب آن براى كسى كه قدرت علمى این كار را داشته باشد.

س 1327: آموزش و حكایت قصه‏هاى خیالى راجع به زندگى حیوانات و مردم، در صورتى كه داراى فایده‏اى باشد، چه حكمى دارد؟
ج: اگر از قرائن معلوم باشد كه داستان، تخیّلى است، اشكال ندارد.

س 1328: ورود به دانشگاه یا دانشكده‏اى كه باعث اختلاط با زنانى كه بدون پوشش براى تحصیل در آنجا حضور دارند مى‏شود، چه حكمى دارد؟
ج: وارد شدن به مراكز آموزشى براى تعلیم و تعلّم اشكال ندارد، ولى بر زنان و دختران حفظ حجاب واجب است و بر مردان هم واجب است از نگاه حرام خوددارى نموده و همچنین از اختلاط كه موجب خوف فتنه و فساد است، اجتناب نمایند.

س 1329: آیا براى زن، یاد گرفتن رانندگى به كمك مرد اجنبى در مكان مخصوص تعلیم رانندگى، با علم به اینكه آن زن حجاب و عفاف شرعى خود را حفظ مى‏كند، جایز است؟
ج: آموختن رانندگى با كمك و راهنمایى مرد اجنبى در صورتى كه با مواظبت بر حجاب و عفاف واطمینان به عدم وقوع در مفاسد همراه باشد، اشكال ندارد، ولى درعین حال شایسته است كه یكى از محارم وى همراه او باشد، بلكه اولى این است كه آموزش رانندگى به كمك مربّى زن یا یكى از محارم صورت بگیرد.

س 1330: جوانانى كه در مدارس و دانشگاهها مشغول تحصیل هستند با دختران هم برخورد و ملاقات دارند و به حكم همكلاسى و همدرس بودن با آنان راجع به مسائل درس و غیر آن گفتگو مى‏كنند كه گاهى بعضى از صحبتها با خنده و شوخى همراه است كه البته به قصد ریبة و لذت نیست آیا این كار جایز است؟
ج: اگر همراه با مراعات حجاب و بدون قصد ریبه و همراه با اطمینان به عدم وقوع در مفاسد باشد، اشكال ندارد، والاّ جایز نیست.

س 1331: امروزه كدامیك از تخصص‏هاى علمى براى اسلام و مسلمین مفیدتر است؟
ج: شایسته است كه علما و اساتید و دانشجویان دانشگاهها به همه‏ى تخصصهاى علمى مفیدى كه مورد نیاز مسلمانان است اهتمام بورزند تا از اجانب بخصوص دشمنان اسلام و مسلمین بى نیاز شوند و تشخیص مفیدترین آنها با مسئولین ذى‏ربط با درنظر گرفتن شرایط موجود مى‏باشد.

س 1332: آگاه شدن از كتابهاى گمراه كننده و كتابهاى ادیان دیگر براى شناخت دین و عقاید آنها به قصدافزایش معرفت و اطلاعات چه حكمى دارد؟
ج: حكم به جواز خواندن این كتب فقط به خاطر شناخت و افزایش اطلاعات، مشكل است، البته خواندن آنها براى كسى كه قدرت شناخت و تشخیص مطالب باطل را دارد به قصد ابطال و ردّ آنها جایز است به شرطى كه به خود مطمئن باشد كه از حق منحرف نمى‏شود.

س 1333: فرستادن فرزندان به مدرسه‏هایى كه بعضى از عقائد فاسد در آنها تدریس مى‏شود با فرض تأثیر نپذیرفتن آنان از آن افكار، چه حكمى دارد؟
ج: اگر خوفى نسبت به عقاید دینى آنان وجود نداشته باشد و ترویج باطل هم نباشد و آنان بتوانند از یادگیرى مطالب باطل و فاسد و گمراه‏كننده دورى كنند، اشكال ندارد.

س 1334: دانشجویى به مدّت چهار سال است كه در دانشكده پزشكى درس مى‏خواند و علاقه شدیدى به فراگیرى علوم دینى دارد، آیا ادامه تحصیل در رشته پزشكى براى او واجب است یااینكه مى‏تواند آن را رها كرده و به تحصیل علوم دینى بپردازد؟
ج: دانشجو در انتخاب رشته تحصیلىِ خود آزاد است ولى در اینجا نكته‏اى وجود دارد كه شایسته است به آن توجه شود و آن اینكه اگر فراگیرى علوم دینى بخاطر توانایى خدمت به جامعه اسلامى اهمیّت دارد، تحصیل در رشته پزشكى هم به قصد آمادگى براى ارائه خدمات پزشكى به امّت اسلامى و درمان بیمارى و نجات جان آنان از اهمیّت زیادى برخوردار است.

س 1335: معلّمى دانش آموزى را در كلاس در برابر دانش‏آموزان دیگر به شدّت تنبیه كرده است آیا آن دانش‏آموز حق مقابله به مثل را دارد یا خیر؟
ج: دانش‏آموز حق مقابله و پاسخگویى بگونه‏اى كه شایسته مقام استاد و معلّم نباشد ندارد و براو واجب است كه حرمت معلم را حفظ نموده و نظم كلاس را رعایت كند و مى‏تواند از راههاى قانونى اقدام نماید، همانگونه كه بر معلّم هم واجب است احترام دانش‏آموز را در برابر همكلاسیهایش حفظ كرده و آداب تعلیم اسلامى را رعایت نماید.

حضرت علامه طباطبایی(ره)